به گزارش نبض بورس، نشست انجمن مالی اسلامی ایران با حضور اساتید بزرگواری از جمله دکتر محمدحسین رحمتی معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا، دکتر محمد نادعلی مدیر کل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی و دکتر محمد اسکندری کارشناس بازار سرمایه به میزبانی دکتر سید علی حسینی عضو هیئت مدیره انجمن مالی اسلامی ایران با موضوع نقش بورس کالا در حمایت از تولید و کنترل تورم در تاریخ ۱۹ دی ماه برگزار شد.
در این نشست ابتدا دکتر رحمتی به بیان شرایط بورس کالا در ۹ ماهه نخست پرداخت و سپس بیان کرد که ۹۵ درصد بورس کالا مربوط به معاملات فیزیکی می باشد که ۶۰ درصد آن متعلق به کالاهای صنعتی و معدنی است.
به نظر ایشان در معاملات منصفانه شفافیت برای تحلیلگران و معامله گران اولین حسن می باشد که می تواند برای سیاستگذاران، گلوگاه هایی را برای بررسی و تعیین قیمت کالا را مشخص سازد. دومین حسن دسترسی در معاملات برای عمده فروشان و خرده فروشان است و سومین حسن تضمین معاملات است که در بورس کالا هر ۳ گزینه مورد توجه بوده است.
دکتر حسینی تاکید کردند با منابعی که در بورس کار می کنند تمامی زیرساخت برای بازاری کارآمد وجود دارد دولت ها می بایست واقف به این سرمایه ها باشند و به خوبی از این زیرساخت ها استفاده کنند. پس با شکل گیری بورس کالا: ۱.داده ها به خوبی در دسترس است. ۲. کاهش رانت های قانونی و غیرقانونی. ۳. وصول مطالبات به راحتی انجام می شود. ۴. تامین تعهدات و تضامین محکم
دکتر نادعلی به بررسی بورس کالا و انتقادات وارده پرداخت: به نظر ایشان بورس کالا جایی است که مبادله کالاها انجام می شود و با بورس اوراق بهادار متفاوت است، انتقادی اگر هست روی نوآوری و ابزارهای مالی است.
برخی از نوآوری های مالی در شرایط مناسب نباشد اختلاف نظر وجود دارد در غیر اینصورت بورس کالا مناسب است و مخصوصا در تعیین قیمت کمک خوبی بوده بخصوص در فولاد و سیمان.
به گفته ی ایشان قرار بود پتروشیمی از بورس کالا خارج شود چون بورس کالا شفاف تر عمل می کند پس در اقتصاد نقش مهمی دارد.
از طرفی با توجه به آمار ۹ ماهه، حیف است نقش این بورس کالا را کم کرد بنابراین روی بورس کالا و جایگاه و نقش آن انتقادی وجود ندارد.
دو سوال در این قسمت مطرح می شود؛ بازار سرمایه چقدر بر کنترل تورم و رشد تولید اثر دارد؟ و سوال اساسی اینکه بانک محور بهتر است یا بازار محور؟
هدف از این ۲ رشد است هر کدام که به رشد اقتصادی کمک کند. بورس به بخش مولد کمک کند و در واقع بازار سرمایه تحت چه شرایطی به اقتصاد کمک می کند.
مهم اینکه پول های تجهیزی توسط این بازار به بنگاه های سرمایه ای وارد شود و تولید را افزایش دهد، ملاک میزان معاملات نیست در واقع ملاک ابزارهای این بازار است که چقدر به تشکیل سرمایه کمک می کند.
به نظر دکتر نادعلی تورم پدیده ای از جنس پولی است و به سیاست های پولی و مالی برمی گردد، آیا بازار سرمایه، نقدینگی را به سمت تولید یا تشکیل سرمایه می برد؟
از منظر تولید؛ مجموعه فعالیت های اقتصادی و عملی که روی بورس اثر گذاشته و ثبات بیشتری ایجاد کند نقش بیشتری روی تولید دارد.
اثر بازار سرمایه روی تورم خیلی پررنگ نیست و ما اقتصاد بسته داریم و با بازارهای جهانی مربوط نیستیم و آمارهای بورسی نشان می دهد که جذب سرمایه های خارجی کم بوده و اثر بازار سرمایه روی تورم جای سوال است؟
دکتر حسینی عنوان کردند به طور مشخص بازاری که به تخصیص بهینه منابع کمک کند یک بازار مفید است و ما به اینکه بازار سرمایه این کار را انجام می دهد اعتقاد داریم.
بهر حال اگر نظر صاحبان سهام را به سهمی جلب کنیم که حجم معاملات و بازدهی خوبی در بازار ثانویه دارد، تشویق می شود که در بازار اولیه نیز سرمایه گذاری کند.
به گفته ی دکتر حسینی اگر در اقتصادی تولید، صادرات، نوآوری و بهره وری باشد فشارهای روی پدیده پولی مثل تورم به حداقل می رسد.
دکتر اسفندیاری به بیان انتقادات وارده بر بورس کالا و نقش آن در تورم بیان داشتند: بورس کالا ۲ بازار دارد: ۱.بازار فیزیکی ۲. بازار مشتقه
گفته ای وجود دارد که متهم اصلی تورم، بورس کالاست چرا که رقابت در بورس کالا به دلیل ایجاد هیجان، تورم افزایش می یابد.
از طرفی در بازار مشتقات مشکلاتی وجود دارد که ابتدا تورم ایجاد کردید و سپس مشتقه را ایجاد کردید.
نظرهایی هست که تورم از بورس کالا و بازار مشتقات تاثیرپذیر است بطوریکه اثر بورس کالا در کاهش عرضه و مبادله زیاد است!
البته بورس کالا با کاهش ریسک از طریق گواهی سپرده و نیز اقدامات لازم در راستای استانداردسازی و نیز کاهش هزینه مبادله نقش خود را در اقتصاد ایفا کرده است.
دکتر اسکندری انتقادی هم به رونق نیافتن بازار مشتقه و نانی که در بازار فیزیکی است انجام داد.
ایشان انتقادی به کشف قیمت منصفانه و تخصیص بهینه ی بورس کالا کرد که با کشف قیمت منصفانه بهای تمام شده صنعت بالا می رود که اگر قیمت شفاف شود رانت از بین رفته به تولید کننده می رسد و اگر حذف نشود به دلال می رسد.
دکتر اسکندری تاکید کردند بورس کالا رانت را حذف می کند و به تولید کننده می رسد و در بلندمدت به کاهش تورم و رشد تولید کمک می کند اما در کوتاه مدت از نظر عده ای عامل تورم است.
در این ميان دکتر حسینی به نکات مهمی اشاره کردند: بورس کالا که بازار فیزیکی و مالی دارد در هند و چین و برزیل سبقه کافی داشته و توان تولیدی بالایی دارد. و نیز این نکته حائز اهمیت است که نقطه قوت بازار بورس کالا، صرفا مالی بدون پشتوانه فیزیکی نیست که شبهات اسلامی و فقهی ایجاد شود.
البته برخی رقابت ها به دلیل کم بودن عمق بازار است که با کمبود تولید کالایی خاص مواجه است و نیاز به واردات احساس می شود تا عمق بازار افزایش یابد.
از طرفی در بحث کاهش هزینه های عملیاتی؛ قانون در هر موضوعی، آیا قانون گذاری انجام شده یا خیر؟ در کشف قیمت یا تخصیص با شرایطی که تخصیص های غیرکارا موجود است بررسی شود.
نکته مهمی که دکتر حسینی مطرح کردند اینکه بازی بازیگر به همواری زمین بازی برمی گردد؟ بورس کالا یا بورس های دیگر ما در زمین های هموار یا ناهموار چه می کنند؟ آیا در این شرایط سودمندند؟
آقای دکتر رحمتی بنظر شما آخرین دستاوردها برای بخش معاملات بورس کالا چیست؟ بکارگیری ابزارهای نوین در بورس کالا چگونه است؟
ابزارها ۲ بخش دارد شامل مقررات و سامانه ها
در یک سال اخیر ۳ ابزار اضافه شده است. الف.نسبت های اهرمی پایینی داریم پس علاقه مندی کم شده و وجه نقد در حساب زیاد شده و در نتیجه انگیزه مشتقه را کم می کند پس کاورت کاول را به بازار مشتقه اضافه شد.ب. در بازارهای مالی ساعت ها اضافه شده و تا ساعت ۵ بعدازظهر ، گواهی سپرده شمش طلا انجام می شود. ج. آپشن را روی آتی آورده ایم.
برای توسعه بازار برنامه هایی در نظر گرفته ایم که برای بازار فیزیکی ابزارهای جدید و برای خدمات نیز پیشنهاداتی داده ایم. تعریف بانک مرکزی در advise کردن منجر شده همه زنجیره ها در بورس کالا وجود داشته باشد. تسویه اعتباری در ۳ روز فرصت، به صورت پایاپای انجام شده و کاهش هزینه تسویه داشته ایم.
آقای دکتر نادعلی به نظر شما بانک مرکزی چه برنامه مشخصی از ظرفیت بازار سرمایه و بورس کالا تعریف می کند؟در سال ۸۴ بورس اوراق بهادار و بازار پول یکی بود و بعد از سال ۸۴ بانک مرکزی به دنبال انتشار اوراق سپرده ارزی در بازار سرمایه هستیم. در فضای سنتی، بنگاه بشدت انگیزه دارد از بانک تامین مالی انجام دهد و در بازار سرمایه به واقعیت ها بیشتر نزدیک است. بانک مرکزی در بخش تخصیص و تجهیز فشار را کم کند و متغیرها به نفع صحیح تعیین شود. در واقع به دنبال آنیم که جنبه تسهیل گری را به بازار سرمایه منتقل کنیم.
صندوق املاک و مستغلات از جنس بازار سرمایه است و نیز اوراق شهرداری وارد بازار سرمایه شود و تلاش بر این است که بازار سرمایه به اوراق کمک کند.
دکتر حسینی در پایان صحبت های دکتر نادعلی افزود هر چه بازار سرمایه جذابیت بیشتری برای آحاد مردم داشته باشد برای تامین مالی کمک کننده خواهد بود.
دکتر اسکندری شما در سال حمایت از تولید و کنترل تورم چه راهبردهایی برای بورس کالا پیشنهاد می دهید؟ مناقصه در بورس کالا اجرا شود، اوراق خرید دین برای مبنای تسویه انجام شود، بازار کشاورزی در بورس کالا توسعه یابد به ویژه در بازار سلف، بازار مشتقه جدی پیگیری شود. البته دکتر اسکندری تاکید کردند نه بورس کالا نه بورس اوراق نمی توانند مشکل تورم را حل کنند و نباید انتظار داشت و در واقع هر نهاد، کارکرد خاص خود را دارد و بورس یک دماسنج است.
دکتر حسینی به سخنان اسکندری افزود که بورس فقط یک دماسنج نیست و من با این حرف مخالفم. رابطه تعاملی وجود دارد و باید علائم خوبی به سیاستگذار بدهیم.
در پایان دکتر حسینی از معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا درخواست کرد سالی یکبار از افرادی که در سیر تکمیلی بورس کالا تاثیر داشته اند، دعوت شود تا از نظرات و پیشنهادات و افکار متفاوت آنها استفاده شود تا در همه زمینه ها و جنبه ها رشد و توسعه پیدا کنیم.
